دوره 5، شماره 1 - ( بهار 1403 1403 )
جلد 5 شماره 1 صفحات 20-1 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
اسدالهی زهرا، بیرانوند زیبا. ارزیابی و مقایسه فشارها و تهدیدات مناطق حفاظت شده کوهستانی استان لرستان با ابزار RAPPAM. مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی. 1403; 5 (1) :1-20
1- استادیار گروه محیطزیست و شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران. ، asadolahi.z@lu.ac.ir
2- دانشجوی کارشناسی ارشد رشته علوم و مهندسی محیط زیست گرایش ارزیابی و آمایش سرزمین، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
2- دانشجوی کارشناسی ارشد رشته علوم و مهندسی محیط زیست گرایش ارزیابی و آمایش سرزمین، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
چکیده: (1597 مشاهده)
با افزایش درک وسعت تهدیدات مناطق حفاظت شده، تلاش‌ها در جهت نظارت بر اثربخشی مدیریت مناطق حفاظت شده افزایش یافته است. از ابزارهای معرفی شده به‌منظور بررسی فشارها و تهدیدات مناطق می‌توان به ابزار RAPPAM اشاره نمود که بر مبنای فرایند پرسش‌نامه‌ای تنظیم شده است و پارامترهای شدت اثر، گستردگی اثر و تداوم اثر برای هر یک از عوامل فشار تهدید تعیین می‌شود. در راستای انجام پژوهش حاضر با روش‌شناسی RAPPAM در ابتدا عوامل فشار و تهدید مناطق حفاظت شده سفیدکوه، اشترانکوه و پناهگاه حیات‌وحش سمندر لرستانی، شناسایی و توسط کارشناسان امتیازدهی شدند. در ادامه از طریق مصاحبه شفاهی از اساتید، کارشناسان، مدیران و محیط‌بانان ۱۶، 25 و 11 عامل فشار و تهدید به ترتیب در مناطق حفاظت شده اشترانکوه، سفیدکوه و پناهگاه حیات‌وحش سمندر لرستانی مشخص شد. سپس 30 پرسش‌نامه به محیط‌بانان تحویل و نتایج اخذ گردید. طبق نتایج حاصله، در منطقه حفاظت شده اشترانکوه عامل شکار غیرمجاز دارای بیشترین میانگین درجه فشار و تهدید (07/35) و عدم تعیین و تکلیف زمین‌های کشاورزی دارای کمترین میانگین درجه فشار و تهدید (03/18) بود. در منطقه حفاظت شده سفیدکوه، عامل خشکسالی و تغییر اقلیم دارای بیشترین میانگین درجه فشار و تهدید (89/45) و عامل تأمین علوفه در فصل زمستان برای حیات‌وحش دارای کمترین میانگین درجه فشار و تهدید (96/12) بوده است. در پناهگاه حیات‌وحش سمندر لرستانی، خشکسالی و تغییر اقلیم با 89/43 درجه بیشترین و بیماری‌ها و انگل‌ها با 42/16 درجه کمترین میانگین درجه فشار و تهدید را دارا می‌باشند. منطقه حفاظت‌شده سفیدکوه با 25 عامل فشار و تهدید مستلزم بازنگری مدیریتی است. پیشنهاد می‌شود با زون‌بندی منطقه و اعمال حفاظت بر زون‌های حیاتی، رفع عوامل تهدید و آموزش جوامع محلی منطقه را از فشار بحرانی خارج نمود.
فهرست منابع
1. Abukari, H, Benedict Mwalyosi, R (2018): Comparing pressures on national parks in Ghana and Tanzania: The case of Mole and Tarangire National Parks. Global Ecology and Conservation 15.
2. B. S. Gungor, 2007: Management system of protected areas for sustainable use of natural resources, Journal of Environmental Protection and Ecology 8, No 2, 434–441.
3. Banjac, Nikola, Rado Maksimović, Katarina Dragaš, and Jelena Ivetić. 2019. "Monitoring and Assessment of Protected Areas’ Management Capacities in the Republic of Serbia" Sustainability 11, no. 3: 666. https://doi.org/10.3390/su11030666
4. Dudley, N. (Editor) (2008). Guidelines for Applying Protected Area Management Categories. Gland, Switzerland: IUCN. x + 86pp. WITH Stolton, S., P. Shadie and N. Dudley (2013). IUCN WCPA Best Practice Guidance on Recognising Protected Areas and Assigning Management Categories and Governance Types, Best Practice Protected Area Guidelines Series No. 21, Gland, Switzerland: IUCN. xxpp.
5. Ervin, J., 2003. WWF: Rapid Assessment and Prioritization of Protected Area Management (RAPPAM) Methodology. WWF, Gland, Switzerland.
6. F Mohseni, Gh Sabzghabaei & S Dashti, 2019: Management effectiveness and conservation prioritizing the protected areas using RAPPAM methodology (case study: Khuzestan province), Springer Nature Switzerland.
7. General Department of Environmental Protection of Lorestan Province (1400). Satellite map image of the areas under the management of the General Department of Environmental Protection of Lorestan Province, Natural Environment Department of the General Department of Environmental Protection of Lorestan Province, Khorramabad. (In persian)
8. Hockings, M, Stolton, S and Dudley, N. 2000. Evaluating Effectiveness: A Framework for Assessing
9. Hockings, M., 2006. Evaluating Effectiveness: A framework for assessing management effectiveness of protected areas. IUCN.
10. Jerry Owusu Afriyie, Michael O. Asare, 2021: Emmanuel Danquah and Hejcmanová Pavla: Assessing the Management Effectiveness of Three Protected Areas in Ghana. Conservation & Society.
11. Kabudandpour S., Hadipour M, 2013: Evaluating the effectiveness of Dana protected area management and providing a suggested model for evaluating the effectiveness of management applied in Iran's protected areas, the first national conference on environmental protection and planning. (In persian)
12. Li Diqiang, Zhou Jianhua, Dong Ke, Wu Bo, Zhu Chunquan (2003): Management Effectiveness Assessment of Protected Areas in the Upper Yangtze Ecoregion using WWF’s RAPPAM Methodology. WWF
13. M. Cheraghi, K. Hamidi, 2019: Protection and sustainable use of natural resources, an important step in sustainable development, 10th National Conference on Sustainable Agriculture and Natural Resources, Tehran. (In persian)
14. M. Makhdoom, 1382: The Foundation of Land Development, Tehran University Press. (In persian)
15. Ph Adrian, (2002). Management Guidelines for IUCN Category V Protected Areas: Protected Landscapes/Seascapes. IUCN Gland, Switzerland and Cambridge, UK. xv + 122pp.
16. Report of the General Department of Environmental Protection of Lorestan Province, 1399 & 1391. (In persian)
17. Sabzghobai GH, Mohseni F, Dashti S, 2017: Evaluating the effectiveness of management of protected areas in the continuation of sustainable development (Study by Dez, Shimbar, Karaei), Journal of Geography and Environmental Sustainability, No. 82, Fall 2017. (In persian)
18. Spinola C, Lessa Soares A, Reis R, 2020: Evaluation of the management of conservation unit: An analysis of the RAPPAM cycles of the amazon national parks, Ethnobiology and Conservation. DOI: 10.18224/baru. v8i1.8711.
19. WWF, International Workshop on Management Effectiveness of Protected Areas June 14-16 1999, CATIE, Turrialba, Costa Rica Hosted by WWF Central America Regional Office.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |