TY - JOUR T1 - TT - بررسی تاثیر عوامل اجتماعی- اقتصادی بر موفقیت طرح‌های مرتعداری حوضه آبخیز بهارکیش، شهرستان قوچان JF - lu-gsma JO - lu-gsma VL - 3 IS - 3 UR - http://gsma.lu.ac.ir/article-1-341-fa.html Y1 - 2022 SP - 189 EP - 206 N2 - در حال حاضر، مراتع ایران از وضعیت نامناسبی برخوردارند و اگر اقدامی برای اصلاح و احیای آنها صورت نگیرد، در زمان نه چندان دور شاهد از بین رفتن پوشش گیاهی و فرسایش خاک در مراتع و در نهایت، نابودی کامل این منابع خدادادی خواهیم بود. اقتصاد بخش قابل توجهی از خانوارها، به مراتع وابسته است، از این رو مشارکت بهره‌برداران در طرح‏های اصلاحی و احیایی مرتع به عنوان رویکرد جدید در مدیریت منابع طبیعی امری ضروری است. در این راستا، پژوهش به منظور ویژگی‏های اجتماعی و اقتصادی اثر آنها بر موفقیت طرح‌های مرتعداری بر منطقه بهارکیش قوچان بررسی شده است. این پژوهش به کمک پرسشنامه و با کمک 69 نفر پاسخگو انجام شد. تحلیل‌های آماری پرسشنامه به کمک نرم افزار SPPS و تحلیل عوامل اجتماعی و اقتصادی موثر بر طرح­های مرتع‌داری به کمک روش تحلیل مولفه‌ اصلی (PCA) به انجام رسید. نتایج نشان داد، در بُعد امنیت اجتماعی، اجرای طرح های مرتعداری موجب کاهش دعوا و ناهنجاری بین اهالی روستا شده است. در بُعد سواد اجتماعی مرتعداران، اجرای طرح‌های مرتعداری را موجب افزایش آگاهی در زمینه تقویت نهادهای محلی دانسته‌اند. اما در بُعد مشارکت اجتماعی اجرای طرح مرتعداری لزوما موجب مشارکت روستائیان در سایر امور روستا نشده است. در بُعد تعارضات اجتماعی مرتعداران، طرح‌های مرتعداری را عامل کاهش دام‌های خود نمی‌دانند. همچنین در بُعد رضایت‏مندی اجتماعی، مرتعداران، طرح های مرتعداری را کمتر بر رضایت‌مندی از شغل خود موثر می دانند. در بُعد اقتصادی، مرتعداران اجرای طرح های مرتعداری را عامل طرقی منطقه دانسته­اند. در بخش رشد سرمایه گذاری، طرح های جانبی در حاشیه طرح های مرتعداری در منطقه بهارکیش رشد خاصی بخصوص در حوزه آموزش و درمان نداشته است. در کل اجرای طرح های مرتعداری به لحاظ اقتصادی منجر به افزایش قیمت مراتع و رشد و احیای مراتع شده است. M3 10.52547/gsma.3.3.189 ER -