دوره 2، شماره 1 - ( بهار 1400 )
جلد 2 شماره 1 صفحات 109-93 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mousavi M, Tak Roosta K, Tak Roosta M, Bahrami Jaf S. Geopolitical and Geoeconomic Indicators Effective in Spatial Planning Border Areas (Case Study: Kermanshah Province). JGSMA 2021; 2 (1) :93-109
URL: http://gsma.lu.ac.ir/article-1-114-fa.html
URL: http://gsma.lu.ac.ir/article-1-114-fa.html
موسوی میرنجف، ذوقی بارانی کاظم، تک روستا مریم، بهرامی جاف ساجد. شاخص های ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی مؤثر در آمایش مناطق مرزی (مورد مطالعه: استان کرمانشاه). مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی. 1400; 2 (1) :93-109
میرنجف موسوی1 
، کاظم ذوقی بارانی2 ، مریم تک روستا3 ، ساجد بهرامی جاف 4
، کاظم ذوقی بارانی2 ، مریم تک روستا3 ، ساجد بهرامی جاف 4
1- استاد گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
2- استادیار گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه امام حسین، تهران، ایران.
3- کارشناس‌ارشد گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
4- دانشجوی دکتری گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. ،S.Bahrami@um.ac.ir
2- استادیار گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه امام حسین، تهران، ایران.
3- کارشناس‌ارشد گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
4- دانشجوی دکتری گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. ،
چکیده: (3846 مشاهده)
آمایش سرزمین به‌عنوان مجموعه ای از دانش ها، فنون، اصول، سیاست ها، برنامه ها، اقدامات و عملیات هماهنگ و منسجمی است که به‌منظور از بین بردن نابرابری ها، ساماندهی و نظم بخشیدن به فضاها و مکان های زیستی و جغرافیایی به کار گرفته می شود. استان کرمانشاه به دلیل واقع‌شدن در مناطق مرزی غرب کشور و هم‌جواری با کشور عراق و دارابودن مرزهای طولانی و درعین‌حال پیچیده، همواره مسائل خاصی به همراه داشته است. تحقیق حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و روش گردآوری کتابخانه ای – پیمایشی با هدف شناسایی معیارهای ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی مؤثر تحقق برنامه های آمایشی استان کرمانشاه با استفاده از روش های آماری T تک نمونه ای و رگرسیون خطی صورت‌گرفته است. نتایج آزمون T تک نمونه ای در بخش شاخصه ای ژئوپلیتیکی نشان داد که نزدیکی به قلمرو سیاسی بیثبات و بحرانزای کشور عراق با امتیاز میانگین 3.84 و در بحث شاخصهای ژئواکونومی عدم توسعه مناسب اقتصادی با امتیاز 3.92 بیشترین اهمیت را از نظر کارشناسان بر روی تحقق پذیری برنامه های آمایشی داشتهاند. همچنین نتایج آزمون رگرسیون نشان داد که معیارهای ژئوپلیتیکی دارای تأثیرگذاری بیشتری بر روی تحقق پذیری آمایش سرزمین در استان کرمانشاه بوده است.
فهرست منابع
1. ابراهیم‌زاده، عیسی و موسوی، میر نجف و باقری کشکولی، علی، 1395. " آمایش ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی مناطق مرزی جنوب شرق کشور و راهبردهای توسعه آن، مطالعه موردی: استان سیستان و بلوچستان" جغرافیا و توسعه، شماره 42، صص 26-1.
2. اتاق بازرگانی، صنایع، معدن و کشاورزی کرمانشاه، 1399. بازارچه‌های مرزی استان. قابل دسترس در سایت:
3. http://www.krccima.ir/international/commercial-borders.html
4. افضلی، رسول و قالیباف، محمدباقر و احمدی فیروزجائی، میثم، 1392. "تبیین تحولات مفهوم مرز در فضای سیاسی مجازی"، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 45، شماره 1، صص 238-217.
5. امامی، محمدعلی، 1392. "نگاهی به موقعیت خلیج فارس و نقش قدرت‌های فرامنطقه‌ای در آن". مرکز مطالعات خلیج فارس. خلیج فارس. مؤسسه مطالعات ژئوپلیتیک. استراتژیک تاریخ و جغرافیای خلیج‌فارس.
6. بختیار پور، علی و عزت‌الله عزتی، 1389. "بسط ژئوپلیتیک ایران در خاورمیانه غربی با ترسیم مدل بسط در مدیترانه شرقی"، جغرافیای سرزمین. سال 7. شماره .27، صص 20-1.
7. بدیعی ازنداهی، مرجان و میراحمدی، فاطمه‌السادات، 1395."تحلیل دیدگاه‌ها و موضوعات نوظهور در مطالعات مرز"، پژوهش-های جغرافیای انسانی، دوره 48، شماره 3، صص 555-541.
8. بهرامی جاف، ساجد و جان پرور، محسن و صالح آبادی، ریحانه و مازندرانی، دریا. 1399. "عوامل مؤثر بر استمرار کولبری در روستاهای مرزی پاوه با رویکرد سناریو نگاری". پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 3 (53)، صص 1-17.
9. پرنیان، حاتم و زیاری، کرامت‌الله و میره‌ای، محمد و مدیری، مهدی، 1395. "استراتژی‌های توسعه مناطق مرزی با رویکرد آمایش سرزمین (ناحیه مطالعاتی ارومیه – سلماس)" اطلاعات جغرافیایی، دوره 26، شماره 104، صص 184-173.
10. پیشگاهی‌فرد، زهرا و قالیباف، محمدباقر و حیدری فر، محمدرئوف و حیدری، شهریار، 1393. "بسترهای ژئوپلیتیکی قاچاق کالا و ارز با تأکید بر بازارچه‌های مرزی (مطالعه موردی: استان کرمانشاه)". پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 46، شماره 3، صص 484-465.
11. جانپرور، محسن، 1396. "ژئوپلیتک برای همه" تهران: انتشارات انتخاب، چاپ اول،
12. جوادی، آرزو، 1395. "مقایسه ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی در استان‌های مرزی (مطالعه موردی: آذربایجان غربی و سیستان و بلوچستان)" پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته برنامه‌ریزی آمایش سرزمین، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه.
13. حافظ‌نیا، محمدرضا، 1392. "نظریه ساختار ژئوپلیتیکی درحال ظهور جهان" جزوه درسی. دانشگاه تربیت مدرس.
14. حافظ‌نیا، محمدرضا و احمدی‌پور، زهرا و قادری حاجت، مصطفی، 1394. "سیاست و فضا"، مشهد: انتشارات پاپلی، چاپ پنجم.
15. حافظ‌نیا، محمدرضا و جانپرور، محسن، 1396. "مرزها و جهانی‌شدن (با نگاهی کوتاه به مرزهای ایران)"، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ سوم.
16. حافظ‌نیا، محمدرضا و رومینا، ابراهیم، 1384، "ظرفیت‌های ژئوپلیتیک سواحل جنوب شرق ایران در راستای منافع ملی"، جغرافیا و توسعه، شماره 6، صص20-5.
17. حافظ‌نیا، محمدرضا، 1397. "جغرافیای سیاسی ایران"، تهران: انتشارات سمت، چاپ نهم.
18. حیدری‌فر، محمدرئوف و پاهکیده، اقبال، 1397 "ارزیابی عوامل ژئوپلیتیکی، تهدیدها و مخاطرات مناطق مرزی استان کرمانشاه". جغرافیا و آمایش شهری - منطقه‌ای، شماره 27، صص 186-167.
19. حیدری‌فر، محمدرئوف و رضایی، ناصر، 1393. "نیازمندی‌های امنیتی و مطالبات استان کرمانشاه در جهت بهبود کنترل مرز"، اطلاعات جغرافیایی، دوره 23، شماره 89، صص 42-32.
20. خلیلی، محسن و منشادی، مرتضی و آزموده، فهیمه، 1390. "بایستگی‌های ژئواکونومیک توسعه منطقه‌ی جنوب شرق ایران"، روابط خارجی. سال 3. شماره 4، صص 124-81 .
21. ربیعی، حسین و شیرزاد، ساکار، 1396. "تحلیل علّت وجودی عراق از دیدگاه نظریه روزنتال و کوهن". پژوهش‌های جغرافیای سیاسی، شماره 2(4)، صص 31-54.
22. رشیدی، مصطفی و پیشگاهی فرد، زهرا و یزدان پناه، کیومرث و رضوانی، محمدرضا ، 1393."آسیب‌شناسی ژئوپلیتیکی برنامه‌ریزی در فضای سرزمینی ایران با رویکرد آمایش سرزمین". نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال 8، شماره 3. صص 30-1.
23. زرقانی، سیدهادی، بهرامی‌جاف, ساجد، صالح آبادی، ریحانه، شهبازی, محبوبه. 1399. "تأثیر بازارچه‌های مرزی در توسعه و رفاه مناطق مرزنشین (نمونه موردی: بازارچه مرزی شوشمی نوسود)". پژوهش‌های جغرافیای سیاسی، شماره 5 (2)، صص 18-39.
24. عباسی، ابراهیم، 1391."عناصر ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی محلی در توسعه روابط دوجانبه ایران و افغانستان"، ژئوپلیتیک، دوره 8، شماره 3، صص 215-182.
25. عزتی، نصرالله و حیدری‌پور، اسفندیار و اقبالی، ناصر، 1390. "نقش و جایگاه آمایش مناطق مرزی در نظام برنامه‌ریزی"، نگرش-های نو در جغرافیای انسانی، سال 3، شماره 4. صص 197-179.
26. عندلیب، علیرضا و مطوف، شریف ، 1388."توسعه و امنیت در آمایش مناطق مرزی ایران"، باغ نظر، شماره 12، سال 6، صص 76-57.
27. کاویانی‌راد، مراد و مالداری، حسین، 1395."تأثیر موقعیت ژئوپلیتیک بر راهبرد ملی (مطالعه موردی جنوب شرق ایران)"، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 49، شماره4، صص 841-855.
28. گل‌وردی، عیسی، 1390. "محدودیت‌ها و فرصت‌های توسعه اجتماعی - فرهنگی نواحی مرزی". برنامه سیاست‌گذاری، سال 2، شماره 3. صص 12-41.
29. مختاری‌هشی، حسن، 1397. "تبیین مفهوم ژئواکونومی (اقتصاد ژئوپلیتیکی) و توصیه‌هایی برای ایران"، ژئوپلیتیک، سال 14، شماره 2، صص 82-56.
30. مرکز آمار ایران، 1395. "سرشماری عمومی نفوس و مسکن" استان کرمانشاه.
31. موسوی، میر نجف و ابراهیم‌زاده، عیسی، 1394. "اصول و مبانی آمایش سرزمین". تهران: انتشارات سمت، چاپ اول.
32. موسوی، میرنجف و بهرامی جاف، ساجد و مازندرانی، دریا. 1400. "تحلیل مدیریت رقابت گردشگری در مناطق مرزی مطالعه موردی: منطقه مرزی بانه". علوم و فنون مرزی، 10(2)، 109-142.
33. میرزایی‌پور، هوشنگ، 1390. "جغرافیای استراتژیک ایران (مطالعه موردی: مرزهای استان کرمانشاه با عراق و نقش آن در اهداف استراتژیک ایران)". رساله دکتری رشته جغرافیای سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران.
34. میره‌ای، محمد و فتحی، امیر و زیاری، کرامت‌الله و هاشمی، سید مصطفی، 1395."بررسی و تحلیل تهدیدهای سیاسی، امنیتی و دفاعی در استان البرز با رویکرد آمایش سرزمین". پژوهش‌های جغرافیای سیاسی، سال اول، شماره سوم، صص 211-187.
35. ولیقلی‌زاده، علی و ذکی، یاشار 1387 "بررسی و تحلیل جایگاه ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی ایران برای کشورهای CIS" ژئوپلیتیک، سال 4، شماره 3، صص 56-23.
36. یزدان پناه درو، کیومرث 1397 "نقش تطبیقی آمایش سرزمین در تببین رابطه جغرافیا با توسعه: با تأکید بر نواحی خاص مرزی (مطالعه موردی: ساحل جنوب ایران)" جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، سال 8، شماره 3، صس 23-7.
37. یوسفی، ثریا و کریمی، سجاد، 1389. "ژئوپلیتیک سازه‌ای برای همگرایی کشورهای جهان اسلام". چهارمین همایش بین-المللی جغرافیدانان جهان اسلام. دانشگاه زاهدان.
38. Adey, P., 2004. Secured and Sorted Motilities: Examples from the Airport, Surveillance and Society 1(4) PP: 500-519.
39. Blackwill, Robert D and Harris, Jennifer M., 2016. War by Other Means. Harvard University Press.
40. Dalby, S., 1998. Geopolitics and Discourse: the Soviet :union: as other, "Alternatives",13.
41. Dennis Wei, Y. H., 2015. “Spatiality of regional inequality”. Applied Geography, 61, pp. 1-10.
42. Dodds, K., 2007. Geopolitics: A Very Short Introduction, New York: Oxford University Press.
43. GUO, Rongxing, 2005. Cross- border resource management theory & practice, eisevier, London. http://www.krccima.ir/international/commercial-borders.html.
44. Johnston, R., 2004, Dictionary of Human Geography, Oxford. Longman Dictionary of Contemporary English, Essex: Longman, p. 433.
45. Janparvar, M and BahramiJaf, S and Shahbazi, M and Chatterjee, 2021. Control and maintenance of borders due to the expansion of the Kurdish ethnic group on both sides of the Iranian-Iraqi border, Geojournal of Tourism and Geosites, 2021-8 – PP 1-18. https://doi.org/10.1007/s10708-021-10492-5.
46. Janparvar, M and Heydari, A and BahramiJaf, S and Chatterjee, U and Singh, U., 2021. Analysis of kulbari's economic position in the northwest border villages of Iran (a study of paveh border villages), Geojournal of Tourism and Geosites, Volume (23), PP 797-15. https://doi.org/10.1007/s10708-021-10428-z.
47. Lorot, P., 2001, “La geoeconomie, nouvelle grammaire des rivalites internationals,” L’information géographique 65, No. 1 (2001), 43–52.
48. Pena, S., 2005. Recent development in urban marginality along Mexico, s northern border, Journal of Habitat International, No 29, PP: 258- 301.
49. Soilen, K., 2012, Geoeconomics. Bookboon Publications.
50. Thirlwell, M., 2010, The Return of Geo- economics. Interpreter, Lowy Institute for International Policy, May 24, 2010.
51. Youngs, A, Martiningui, R., 2011, “Geo- Economic Futures,” in Challenges for European Foreign Policy in 2012: What kind of geo- economic Europe? Madrid: FRIDE.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
