آرامی ابراهیم، ایمانی بهرام، خلیفه ابراهیم. اولویت بندی سکونتگاههای روستایی در معرض مخاطرات (مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان اردبیل). مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی. 1401; 3 (1) :240-221
URL: http://gsma.lu.ac.ir/article-1-291-fa.html
1- استاد مدعو گروه جغرافیای و برنامه ریزی شهری و روستایی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. ، arami.2283@gmail.com
2- دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری و روستایی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
3- دانش آموخته دکتری، گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
چکیده: (327 مشاهده)
شرایط خاص محیطی، اقلیمی و جغرافیایی کشور زمینه بروز انواع مخاطرات محیطی را به خصوص در مناطق روستایی فراهم نموده است. در همین راستا، با توجه به ماهیت سست عنصر بودن بافت کالبدی سکونتگاههای روستایی، زلزله مهمترین مخاطره طبیعی است که این گونه فضاهای زیستی را دچار چالش جدی نموده است. در همین ارتباط، عبور چندین گسل مهم و خطرناک از منطقه مورد مطالعه(شهرستان اردبیل) نیز باعث شده تا پتانسیل لرزهخیزی بالاتری نسبت به سایر پهنههای استان اردبیل داشته باشد. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و بهرهگیری از قابلیتهای بیشتر مدل ویکور(Vikor) نسبت به سایر مدلهای مطرح(تاپسیس و ...)کارایی و نحوه عملکرد این تکنیک را در تلفیق با سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) در جهت اولویتبندی 29 سکونتگاه روستایی نمونه در بخش مرکزی شهرستان اردبیل از نظر میزان آسیبپذیری در برابر خطر زلزله مورد بررسی قرار داده است. داده های موردنیاز پیرامون4 شاخص اصلی پژوهش (شامل:عمق زلزله رخ داده در محدوده؛ لیتولوژی ؛ فاصله از گسل؛ و شدت زلزله رخ داده) نیز به شیوه اسنادی گردآوری شده و وزن نهایی شاخصها براساس نظرات 15 نفر از خبرگان مربوطه و با استفاده از روشAHP تعیین گردیده است. براساس خروجی نهایی حاصله از مدل ویکور، محدوده شمالی بخش مرکزی شهرستان اردبیل شامل: دهستان های ارشق شرقی و غربی که روستاهای نمونه خواجه بلاغی، گل تپه و آق قلعه را در برگرفته و در مجاورت گسلهای اصلی می باشند بیشتر در معرض خطر زلزله قرار دارند؛ و در مراتب بعدی دهستانهای سردابه و کلخوران و ... قرار گرفته اند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1400/5/31 | پذیرش: 1400/9/10