دوره 3، شماره 3 - ( پاییز 1401 )
جلد 3 شماره 3 صفحات 206-189 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
کهربایی علیرضا، کلاهی مهدی، عنابستانی علی اکبر. بررسی تاثیر عوامل اجتماعی- اقتصادی بر موفقیت طرحهای مرتعداری حوضه آبخیز بهارکیش، شهرستان قوچان. مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی. 1401; 3 (3) :189-206
1- کارشناسی ارشد گروه مرتع و ابخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
2- استادیار گروه مرتع و ابخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران ،MahdiKolahi@um.ac.ir
3- استاد گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران،
2- استادیار گروه مرتع و ابخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران ،
3- استاد گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران،
چکیده: (1617 مشاهده)
در حال حاضر، مراتع ایران از وضعیت نامناسبی برخوردارند و اگر اقدامی برای اصلاح و احیای آنها صورت نگیرد، در زمان نه چندان دور شاهد از بین رفتن پوشش گیاهی و فرسایش خاک در مراتع و در نهایت، نابودی کامل این منابع خدادادی خواهیم بود. اقتصاد بخش قابل توجهی از خانوارها، به مراتع وابسته است، از این رو مشارکت بهره‌برداران در طرحهای اصلاحی و احیایی مرتع به عنوان رویکرد جدید در مدیریت منابع طبیعی امری ضروری است. در این راستا، پژوهش به منظور ویژگیهای اجتماعی و اقتصادی اثر آنها بر موفقیت طرحهای مرتعداری بر منطقه بهارکیش قوچان بررسی شده است. این پژوهش به کمک پرسشنامه و با کمک 69 نفر پاسخگو انجام شد. تحلیل‌های آماری پرسشنامه به کمک نرم افزار SPPS و تحلیل عوامل اجتماعی و اقتصادی موثر بر طرحهای مرتعداری به کمک روش تحلیل مولفه اصلی (PCA) به انجام رسید. نتایج نشان داد، در بُعد امنیت اجتماعی، اجرای طرح های مرتعداری موجب کاهش دعوا و ناهنجاری بین اهالی روستا شده است. در بُعد سواد اجتماعی مرتعداران، اجرای طرحهای مرتعداری را موجب افزایش آگاهی در زمینه تقویت نهادهای محلی دانستهاند. اما در بُعد مشارکت اجتماعی اجرای طرح مرتعداری لزوما موجب مشارکت روستائیان در سایر امور روستا نشده است. در بُعد تعارضات اجتماعی مرتعداران، طرحهای مرتعداری را عامل کاهش دام‌های خود نمی‌دانند. همچنین در بُعد رضایت‌مندی اجتماعی، مرتعداران، طرح های مرتعداری را کمتر بر رضایت‌مندی از شغل خود موثر می دانند. در بُعد اقتصادی، مرتعداران اجرای طرح های مرتعداری را عامل طرقی منطقه دانستهاند. در بخش رشد سرمایه گذاری، طرح های جانبی در حاشیه طرح های مرتعداری در منطقه بهارکیش رشد خاصی بخصوص در حوزه آموزش و درمان نداشته است. در کل اجرای طرح های مرتعداری به لحاظ اقتصادی منجر به افزایش قیمت مراتع و رشد و احیای مراتع شده است.
فهرست منابع
1. Abdelgalil, E., & Bushara, A. I. (2018). Participation of water users associations in Gash spate system management, Sudan. Water Science, 32(1), 171-177.
2. Alishah Eratboni, F., Arzani, H., Javadi, S. A., & Farahpour, M. (2019). Investigation of factors influencing participation of ranchers in range management plans (Case study: Savadkooh Watershed, Mazandaran). Iranian journal of Range and Desert Research, 26(2), 379-387. doi: 10.22092/ijrdr.2019.119359 (In Persian)
3. Basco-Carrera, L., Warren, A., van Beek, E., Jonoski, A., & Giardino, A. (2017). Collaborative modelling or participatory modelling? A framework for water resources management. Environmental Modelling & Software, 91, 95-110.
4. Friesen, J., Sinobas, L. R., Foglia, L., & Ludwig, R. (2017). Environmental and socio-economic methodologies and solutions towards integrated water resources management. Science of the Total Environment, 581, 906-908.
5. Gholamhosein Ghoochani, S., Hatami Yazd, A., & Kolahi, M. (2023). Wetlands Conservation Through CEPA Program, a Case Study of Hashilan Wetland in Kermanshah. Environmental Education and Sustainable Development, 11(3), 159-174. doi: 10.30473/ee.2023.63115.2485 (In Persian)
6. Heirany, A., & Kolahi, M. (2023). Ethnobotanical studies in Iran’s rangelands. Journal of Medicinal Plants Research, 17(11), 305-323.
7. Jalali, M., & Abadi, B. (2018). Which social-psychological models explain rangers’ participation in rangeland management cooperatives? An application of path analysis. Rangeland Ecology & Management, 71(1), 126-137 (In Persian)
8. Keivan Behjou, F., Esmailnejad Onari, A., & ghanbari, S. (2021). Range management plans and production and economic of rangeland users (Case study: Nir rangelands, Ardebil Province). Iranian Journal of Range and Desert Research, 28(2), 252-265. doi: 10.22092/ijrdr.2021.124163 (In Persian)
9. Kolahi, M. & Payeste, M. (2020). Impacts of Natural Resource Projects on Socioeconomic Issues of Villagers at ChahNouroz Watershed. Journal of Watershed Management Research, 11(21): 154-164. (In Persian)
10. Kahrobaei, A. (2021). Effect of Socio – Economic Factors on beneficiaries for Participation in Range Management Projects in Baharkish Watershed Basin, Quchan County. MSc dissertation, Ferdwosi University of Mashhad.
11. Kolahi, M. (2021). Natural Resources Stakeholders. Journal of Water and Sustainable Development, 8(1), 19-30. doi: 10.22067/jwsd.v8i1.88313 (In Persian)
12. Kolahi, M., AzimiSeginSara, R. & Hatami Yazd, A. (2022). Organization of Bazangan Wetland through Capacity Building and Social Participation. Human and Environment, 20(4), 68-73 (In Persian)
13. Kolahi, M., Jannatichenar, M., Davies, K., & Hoffmann, C. (2021). Legal conflicts among natural resources stakeholders in Iran. British Journal of Middle Eastern Studies, 1-20.
14. Mahdavi, S. K., Ghafouri, F., Abedi Sarvestani, A., & Shahraki, M. (2019). Effects of social cohesion on the participation rate of beneficiaries in reclamation and improvement practices of Golestan winter rangelands. Iranian journal of Range and Desert Research, 26(1), 73-88. doi: 10.22092/ijrdr.2019.119328 (In Persian)
15. Mahmoudi, J., Fouroutan, S., & Mahdavi, S. K. (2018). Factors Affecting the Beneficiaries Participation in the Implementation of Range Manegment Plans in Kiasar Watershed, Sari County. Watershed Management Research Journal, 31(1), 46-59. (In Persian)
16. Mianabadi, A., Davary, K., Kolahi, M., & Fisher, J. (2022). Water/climate nexus environmental rural-urban migration and coping strategies. Journal of Environmental Planning and Management, 65(5): 852-876.
17. Mianabadi, A., Davary, K., Mianabadi, H., Kolahi, M., & Mostert, E. (2023). Toward the development of a conceptual framework for the complex interaction between environmental changes and rural-urban migration. Frontiers in Water, 5, 1142307.
18. Mirzaei, M. & Kolahi, M. (2020). Sustainable Rurality in Torbat Heydariyeh County of Iran. Village and Development, 23(3), 79-96. (In Persian)
19. Mohammadabadi, F., Kolahi, M. (2022). Factors affecting people's engagement in the implemented natural resources plans at Khorasan Razavi Province. Journal of Range and Watershed Management, 74(4), 821-835 (In Persian)
20. Mohammadi, S., & Barani, H. (2018). Assessment of socio-economic impacts of range management plans in the Mashhad County. Iranian journal of Range and Desert Research, 25(3), 562-576. doi: 10.22092/ijrdr.2018.117810 (In Persian)
21. Moradi, A. & Kolahi, M. (2021). Sustainable rurality in the Mousa Abad watershed of Torbat_Jam County. Environmental Sciences. 18(4): 183-202. (In Persian)
22. Moradi, A., Naseri, K., Kolahi, M. (2022). Evaluation of the views of key stakeholders on the implementation of rangeland management plans: A case study of Torbat-e-Jam city. Iranian journal of Range and Desert Research, 29(2), 131-145 (In Persian)
23. Norouzi, A., haghiyan, I., & Sheidai Karkaj, E. (2020). Rangeland management plans and rangeland health (Case Study: Rangelands of Torbat-e-Heydarieh). Journal of Range and Watershed Managment, 72(4), 1131-1145. doi: 10.22059/jrwm.2020.254416.1240 (In Persian)
24. Payeste, M., Kolahi, M. & Omranian khorasani, H. (2020). Criteria and Indicators; Requirement for Cognition, Applying and Evaluating Good Governance in Natural Resources. Journal of Water and Sustainable Development, 7(1): 95-102 (In Persian)
25. Pichand, M., & Amiri, S. (2021). Investigating the effects of range management plans on condition, production and rangeland’s trend of rudan and hajiaba cities, Hormozgan province, Iran. Rangeland, 15(1), 134-145. (In Persian)
26. Rahmani, R. (2018). Factors affecting ranchers' participation in the conservation activities of range management projects in Fars province. Iranian Journal of Range and Desert Research, 25(3), 644-656. doi: 10.22092/ijrdr.2018.117815 (In Persian)
27. Rastgar, S., Ahmadi, R., & Ahmadi, H. (2018). Identification and Analysis of Effective Factors in Stakeholders Participation in Biological Treatment of Sjadroud Watershed basin, Mazandaran Province. Iranian journal of Ecohydrology, 5(2), 687-698. doi: 10.22059/ije.2018.233056.598. (In Persian)
28. Smajgl, A., & Ward, J. (2015). Evaluating participatory research: framework, methods and implementation results. Journal of environmental management, 157, 311-319.
29. Sotoudeh Foumani, B., Kolahi, M., Mohammadi Limaei, S., Fisher, J., & Rostami Shahraji, T. (2021). Multiple streams framework and logging policy change in the Hyrcanian forests of Iran. Australian Forestry, 84(4), 191-199.
30. Wan, R., Cai, S., Li, H., Yang, G., Li, Z., & Nie, X. (2014). Inferring land use and land cover impact on stream water quality using a Bayesian hierarchical modeling approach in the Xitiaoxi River Watershed, China. Journal of Environmental Management, 133, 1-1.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
