دوره 3، شماره 4 - ( زمستان 1401 )
جلد 3 شماره 4 صفحات 290-270 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
فرید مجتهدی نیما، نگاه سمانه، عابد حسین. سازوکار شکل‌گیری باد گپ منجیل از دیدگاه همدید-دینامیکی. مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی. 1401; 3 (4) :270-290
1- دکتری هواشناسی، کارشناس مسئول مرکز پیش‌بینی، سازمان هواشناسی گیلان، رشت، ایران. ، nima.fm@gmail.com
2- دکتری آب‌وهواشناسی، کارشناس مرکز تحقیقات، سازمان هواشناسی گیلان، رشت، ایران.
3- کارشناس‌ارشد آب و هواشناسی، مدیرکل سازمان هواشناسی همدان، همدان، ایران.
2- دکتری آب‌وهواشناسی، کارشناس مرکز تحقیقات، سازمان هواشناسی گیلان، رشت، ایران.
3- کارشناس‌ارشد آب و هواشناسی، مدیرکل سازمان هواشناسی همدان، همدان، ایران.
چکیده: (1206 مشاهده)
باد منجیل یکی از پدیدههای آب‌وهوایی ایران است که در پهنه‌ای کوچک از جنوب‌غربی دریای کاسپین و شمال ایران می‌وزد. رفتار روزانه به نسبه ثابت این باد که با جهت مشخص و شدت بالا می‌وزد، سبب شده که نخستین نیروگاه بادی کشور برای بهر‌ه‌گیری از انرژی بادی در این منطقه احداث شود. در این مطالعه برای شناسایی سامانه‌های همدید موثر بر وزش این باد دادههای واکاوی مجدد مرکز جو و اقیانوس‌شناسی ایالات متحده در طی دوره 2020-1980 مورد استفاده قرار گرفت. در ابتدا با استفاده از این دادهها گرادیان فشاری تراز دریا بین شمال و جنوب البرز به‌صورت روزانه استخراج و با دادههای شدت باد در ایستگاه منجیل مورد مقایسه قرار گرفت. سپس الگوی همدید باد در طی ماه‌های مختلف سال استخراج شد. میانگین درازمدت الگوی فشار تراز دریا در مقیاس همدید نشان می‌دهد نفوذ زبانه سامانه پرفشار سیبری به نیمه شمالی ایران در ماه‌های سرد سال و نفوذ زبانه سامانه پرفشار آزور از سمت غرب اروپا به سواحل جنوبی دریای کاسپین در ماه‌های گرم، عامل شکل‌گیری جریان‌های شمال‌سوی در مسیر دره سفیدرود است. در دورۀ گرم سال گسترش نصف‌النهاریِ کم‌فشار موسمی پاکستان و کم‌فشار حرارتی عربستان تا نیمه فلات ایران، موجب تقویت کم‌فشار حرارتی فلات ایران و افزایش شیو فشاری و تندی وزش باد می‌شود. تغییرهای فشاری درازمدت برای ساعت‌های بیشینه تندی باد (12 UTC) و کمینه تندی باد (00UTC )، تاثیرپذیری سازوکار شکل‌گیری باد منجیل را از شرایط حرارتی و تابش دریافتی دو سوی رشته‌کوه البرز به ویژه گرمایش فلات ایران طی ساعت‌های روز نشان می‌دهد. تنگ‌شدگی دره سفیدرود به عنوان واداشت ثانویه، عامل اصلی کانالیزه شدن و تندی وزش باد منجیل است.
واژه‌های کلیدی: پرفشار آزور، کم‌فشار حرارتی ایران. باد گپ. باد منجیل.
فهرست منابع
1. Alijani, Bahlol. 2000. The climate of Iran, third edition, Payam Noor University Press, Tehran. (In Persian)
2. Allaby, Michael. 2007, Encyclopedia of weather and climate, revised edition, Facts on File Science Library, USA.
3. Barry, G. Roger, 2008, Mountain weather and climate, Cambridge University Press, Third edition, UK.
4. Belušić, Danijel, Hrastinski, Mario, Večenaj, Željko, Grisogono Branko, 2013, Wind Regimes Associated with a Mountain Gap at the Northeastern Adriatic Coast, J. Applied. Meteorology. Climatology. 52 (9): 2089–2105.
5. Carrera, Marco, L., Gyakum, John. R. and Lin, Charles, A., 2009, observational study of wind channeling within the st.Lawrence River Vally, journal of applied meteorology and climatology, volume 48, pp. 2361-2341.
6. Daily sea surface temperature data from the website:
7. ftp://eclipse.ncdc.noaa.gov/pub/OI-daily-v2/NetCDF/
8. Davis, Shannon R., Pratt, and Lawrence J., Jiang, Houshuo, 2015, the Gap Jet: Regional Circulation, Diurnal Variability, and Moisture Transport Based on Numerical Simulations, Journal of Climate, Volume 28, Issue 15, pp: 5885–5907.
9. Gaffin, David, M.,2007, Foehn winds that produced large temperature differences near the southern Appalachian mountains, weather, and forecasting, volume 22, pp. 159-145.
10. Gandhamkar, 2009, evaluation of wind energy in Iran, Journal of Geography and Environmental Planning, 20th year, number 36, pp. 85-100. (In Persian)
11. Guilan meteorological office, Gilan. Hourly statistics of Manjil station's observation station, 1993-2020.
12. Hashemzadeh Mohammad. 2014. synoptic analysis of the origin of the 120-day winds of Sistan, supervisor Dr. Qasim Azizi, master's thesis of the Faculty of Geography, University of Tehran. (In Persian)
13. Heinemann, Günther, 2018, an Aircraft-Based Study of Strong Gap Flows in Nares Strait, Greenland, Monthly. Weather. Review146 (11): 3589–3604.
14. Hosseinzadeh, Seyedreza. 1997. Sistan's 120-day winds, Geographical Research, No. 46, pp. 103-127. (In Persian)
15. Hourly atmospheric data from the US National Oceanic and Atmospheric Administration NCEP/NCAR:
16. www.cdc.noaa.gov/cdc/data.ncep.reanalysis.pressure.html.
17. Ito, Junshi; Nagoshi, Toshiyuki; Niino, Hiroshi, 2019, A Numerical Study of “Hijikawa-Arashi”: A Thermally Driven Gap Wind Visualized by Nocturnal Fog, Journal of Applied. Meteorology. Climatology. 58 (6): 1293–1307.
18. Kaviani, Mohammadreza and Alijani, Bahloul. 2016. Basics of Meteorology, 13th edition, Samit Publishing House, Tehran. (In Persian)
19. Liang, Jun-Hong, McWilliams, James C. and Gruber, Nicolas, 2009, High-frequency response of the ocean to mountain gap winds in the northeastern tropical Pacific, Journal of Geophysical Research, vol. 114, pp:12-1.
20. Masoudian, Abolfazl and Kaviani, Mohammad Reza. 2008. Climatology of Iran, first edition, Isfahan University Press, Isfahan. (In Persian)
21. Masoudian, Abolfazl. 2013. Sistan's One Hundred and Twenty-Day Wind, two quarterly journals of applied meteorology, year 1, number 1, pp. 46-37. (In Persian)
22. Mayer, J.Georg. Vergeiner, Johannes. And Ghom, Alexander. 2002, an automobile platform for the measurement of Foehn and Gap flows, Journal of atmospheric and oceanic technology, volume 19, pp. 1556-1545.
23. Mofidi, Abbas, Hamidianpour, Mohsen, Sasih, Mohammad, Alijani, Bahloul. 2012. Determining the start, end, and duration of the Sistan wind using change point estimation methods, Geography and Environmental Hazards, No. 8, pp. 87-112. (In Persian)
24. Oliver John E., 2005, Encyclopedia of Earth Science Series, Encyclopedia of World Climatology, Springer, Netherland.
25. Rezaei, Parviz. 2003. Climate survey of Manjil wind, Geographical Research Quarterly, No. 68, pp. 101-113. (In Persian)
26. Schamidili, Juerg. And Rotunno, Richard. 2010, Mechanisms of along-valley winds heat exchange over mountainous terrain, Journal of the atmospheric sciences, volume 67, pp. 3047-3033.
27. Sharp, Justin and Mass, Clifford F.2004, Columbia Gorge Gap Winds: Their Climatological Influence and Synoptic Evolution, Wea. Forecasting (2004) 19 (6): 970–992.
28. Sedaghat kerdar,Abdollah , sehatkashani,Saviz, Aliakbar Bidokhti, 2009, study the Gap wind in the Sepeed-rood valley of Iran USING A Hydraulic model, Research Journal of Environmental Sciences, 3, pp.239-232.
29. Yang, Jun-Chao and Lina, Xiaopel, 2017, Transbasin Mode of Internal Variability of the Central American Gap Winds: Seasonality and Large-Scale Forcing, Journal of Climate, volume 30, pp 8223-8235.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
