پوراحمد احمد، صادقی علیرضا. ارزیابی مؤلفه های تابآوری محلات شهری در برابر سیلاب (مورد مطالعه: محلات واقع بر مسیر رودخانه ها در مناطق 1، 2، 3، 5 و 22 شهرداری تهران). مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی. 1402; 4 (2) :23-42
URL: http://gsma.lu.ac.ir/article-1-485-fa.html
1- استاد گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران. ، apoura@ut.ac.ir
2- دانشجوی دکتری گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده: (1253 مشاهده)
تابآوری در سالهای اخیر به یک مفهوم ثابت در تحلیل سیستمهای پویا تبدیل شده است. همچنین این مفهوم به طور گستردهای در سیستمهای مکانی پویا نظیر شهرها به کار میرود. با توجه به اینکه محلات شهری واقع شده در مسیر رودخانهها همواره مورد تهدید مخاطره سیلاب بوده است؛ لذا هدف مقاله حاضر بررسی تابآوری محلات مناطق 1، 2، 3، 5 و 22 شهرداری تهران واقع شده بر مسیر رودخانهها در برابر سیلاب است. مقاله حاضر از نوع اکتشافی است، که با روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است، برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانهای و پیمایشی با استفاده از پرسشنامه و برای سنجش تابآوری محلات منتخب از تکنیک تحلیل عاملی و آزمون آماری T-Test با استفاده از نرمافزار SPSS انجام شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که بالاترین میزان میانگین 59/3 مربوط به بعد اقتصادی و کمترین میزان میانگین 20/3 مربوط به بعد کالبدی است. در ضمن میزان میانگین کلی تابآوری محلات واقع شده بر مسیر رودخانهها در مناطق 1، 2، 3، 5 و 22 شهرداری تهران 39/3 است که عددی پایینتر از میانگین نظری (4) را نشان میدهد؛ همچنین یافتههای پژوهش حاکی از آن است که از ترکیب 46 متغیر، ده عامل شناسایی شده است که درمجموع 15/70 درصد از واریانس عوامل مؤثر در تابآوری محلات واقع شده بر مسیر رودخانهها در مناطق 1، 2، 3، 5 و 22 شهرداری تهران را تبیین میکند. از میان این ده عامل استخراج شده، عامل اقتصادی و مالی بهعنوان مهمترین و اولین عامل بوده که با مقدار ویژه 65/8 توانسته است به تنهایی 81/18 درصد واریانس تحقیق را تبیین کند؛ در نهایت نتیجه مقاله حاضر نشان میدهد که بعد کالبدی در تابآوری محلات واقع شده بر مسیر رودخانهها در مناطق 1، 2، 3، 5 و 22 شهرداری تهران از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ چراکه شش عامل از میان عوامل دهگانه یعنی عامل برنامهریزی و آمادگی، بازیابی و خودسازماندهی، رعایت اصول و قوانین، زیرساختهای حیاتی، استحکامات و آسیبپذیری و عامل دسترسی به فضاهای باز و امن و مراکز مرتبط با مدیریت بحران از بعد کالبدی هستند، این شش عامل، رویهم نزدیک به نیمی (60/49 درصد) از کل عوامل مؤثر در تابآوری محلات واقع شده بر مسیر رودخانهها در مناطق 1، 2، 3، 5 و 22 شهرداری تهران را تبیین و تفسیر میکنند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1402/5/21 | پذیرش: 1402/10/10